دانستنی‌های کودک و نوجوان | تاریخچه لوازم گرمایشی در زمستان ایران

مریم غفارپور - آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که ما ایرانی‌ها در گذشته و فصل سرما و برف، برای گرم‌کردن خودمان از چه چیزهایی استفاده می‌کردیم.
اولین وسیله‌ی گرمایشی در ایران ظرفی بود که در آن چوب می‌ریختند و آتش درست می‌کردند. به این وسیله «آتشدان» می‌گفتند.

آتشدان گرمای خوبی داشت، اما مشکلاتی هم داشت. مثلاً یک نفر باید تمام شب را مراقبت می‌کرد تا آتش خاموش نشود و اگر یک لحظه خوابش می‌برد، ممکن بود آتش‌سوزی شود.

در طول زمان کم‌کم ایرانیان وسیله‌‌ای ایمن‌تر برای گرم‌کردن خودشان ساختند. این وسیله «کرسی» بود. کرسی میزی بود که در ظرفی زیر آن زغال‌ داغ می‌ریختند.

زغال داغ مانند آتش دود نداشت و خطر آتش‌سوزی را کمتر می‌کرد، اما همچنان پردردسر بود؛ زیرا سراسر شب یک نفر باید زغال داغ آماده می‌کرد و در تشتِ زغال‌های زیر کرسی می‌ریخت.

پس از بخاری هیزمی و کرسی، سر و کله‌ی «بخاری‌نفتی» پیدا شد. این بخاری‌ها از اروپا به ایران آمدند و استفاده از آن‌ها نسبت به آتشدان و کرسی راحت‌تر بود، اما بازهم مشکلاتی داشت، مانند دود زیادی که از سوختن نفت به وجود می‌آمد.

پس از آن، «بخاری‌برقی» و «بخاری‌گازی» به‌نوبت وارد ایران شدند. بخاری‌گازی که همه‌ی ما از نزدیک با آن آشنا هستیم، به‌دلیل وجود منابع گاز در ایران خیلی بیشتر از بقیه‌ی خانواده‌ی بخاری‌ها پیش ما ماندگار شده است و همچنان در هر خانه‌ای دیده می‌شود.

البته آخرین فرزند این خانواده‌ی بزرگ، یعنی «شوفاژ» را نباید فراموش کنیم. شوفاژ آب داغ را از طریق لوله از موتورخانه می‌گیرد. بعد از اینکه آب درون شوفاژ سرد می‌شود، آن را دوباره به موتورخانه می‌فرستد و آب گرم دریافت می‌کند.